Մարգարիտ

Մարգարիտ, փափկամարմինների (մոլյուսկների) խեցիներում արտադրվող պինդ, կլորավուն գոյացում է։ Իր արտաքին գրավիչ տեսքի և հայթայթման (որսի) դժվարության պատճառով դարեր շարունակ դասվում է թանկարժեք քարերի շարքին և օգտագործվում է զարդերի մեջ։ Մարգարիտ բառը, բազմաթիվ մշակույթներում ստացել է նաև փոխաբերական իմաստ՝ հազվադեպ, հիանալի և ցանկալի մի բան։

Մարգարիտը, որ համարվում է բնության պարգևած ամենագեղեցիկ քարերից մեկը, իրականում խեցիների մարմնում զարգացող գնդաձև կամ անկանոն գոյացում է և կազմված է նույն նյութից, ինչ որ խեցին՝ հիմնականում ածխաթթվային կալցիումից։ Առաջանում է խեցու մեջ կողմնակի առարկա (օրինակ՝ ավազահատիկ) ընկնելու դեպքում, երբ նրա շուրջը սկսում է կուտակվել սադափը։

Ընդհանրապես, կարծիք կա, որ մարգարիտն անմիջական կապ ունի մի շարք տիեզերական մարմինների հետ, որոնք ոչ միայն պայմանավորում են նրա ծնունդը, այլև կյանքը (թանկարժեք քար լինելուց բացի մարգարիտը նախ և առաջ կենդանի քար է), այսպես, մարգարտի ծագումը և աճը հաճախ կապվում է Նեպտունի էներգիայի հետ, նրա գերզգայնաթյունը և էներգիան համարվում են Լուսինի «ընծան», լավ ճաշակի նշան և շքեղության տարր լինելը պայմանավորում է Վեներան։

Ինչևէ, Ռուսաստանում այն հայտնի դարձավ միայն 10-րդ դարում, իսկ 13-17-րդ դարում այն ազնվականների հագուստի, կանացի գլխազարդերի և անգամ հոգևորականության հանդերձանքի զարդարման համար օգտագործվող ամենանախընտրելի քարն էր։ Հյուսիսային Ամերիկայի հնդկացիները գետի մարգարիտը ևս օգտագործում էին իբրև զարդեր։ Հարավային ծովամերձ երկրներում, բնականաբար, առավել ընդունված էր ծովային մարգարիտը, որի լավագույն տեսակներն էին համարվում Պարսից ծոցից կամ Պոլինեզիայի լագունաներից «պեղած» մարգարտահատիկները։ Այսօր ևս մարգարիտի որսը շատ ծանր և վտանգավոր զբաղմունք է։ «Որսորդները» դրանք ձեռք բերելու համար նախ ծովերի հատակներից հավաքում են փափկամորթներին, և միայն ափին բացում են դրանց խեցիները։ Սովորաբար 30-40 խեցիներից միայն մեկում է մարգարիտ լինում։ Չնայած երբեմն մեկ խեցում կարող են լինել 2-3 կամ նույնիսկ ավել մարգարտահատիկներ։                                                                                                                                                                         

Չափսերը, գույնն ու ձևը                                                                    Մարգարտի չափերը ևս տարբերվում են. հանդիպում են ասեղագլխի չափից մինչև աղավնու ձվի չափ ունեցող մարգարիտներ։ Մինչ այժմ գտնված 450 կարատ մեծությամբ ամենամեծ մարգարիտը պահվում է Լոնդոնի Երկրաբանական թանգարանում։ Հենց անգլիական արքայական թագն են զարդարում նաև ամենահայտնի սև մարգարիտները։

Մարգարիտը կարող է լինել սպիտակ, դեղնավուն, կրեմագույն, արծաթագույն, ոսկեգույն, մոխրագույն կամ երկնագույն։ Իսկ ըստ ձևի այն կարող է լինել՝ կանոնավոր, գնդաձև, կիսագնդաձև, երկարավուն, արցունքաձև, ինչպես նաև՝ լինել «պարագոն»՝ ունենալ օրինակ գորտ կամ ձիու գլուխ հիշեցնող ձև։ Սա հավասարապես վերաբերում է ինչպես բնական, այնպես էլ արհեստական մարգարիտներին։                                                                                                                                    

Բնականի և արհեստականի տարբերումը                                    Միմյանցից կարելի է տարբերել անգամ ամենապարզ մեթոդով, օրինակ՝ մարգարտահատիկն ատամներով սեղմելով, կամ պինդ մակերեսին հարվածելով։ Բնական մարգարիտը՝ իր հարաբերական փափկությամբ հանդերձ տվյալ դեպքերում ամբողջական կմնա, իսկ արհեստականը ամենայն հավանականությամբ կփխլվի և կփշրվի։ Սակայն, պետք է նշել, որ արհեստական մարգարտի ստեղծումը բնականի որսումից ոչ պակաս բարդ գործ է։                                  Արժեքը                                                                                           Իսկ ինչ վերաբերում է մարգարտի արժեքին, ապա դրա գինն աճում է տրամագծի յուրաքանչյուր միլիմետրի հետ։ Բացի չափերից գնի վրա ազդում են նաև մարգարտի վրա հանդիպող բծերն ու անհարթությունները, փայլը, գույնը։ Իսկ սրանք հանգամանքներ են, որ նախ և առաջ պայմանավորված են մարդկային համբերությամբ, քանի որ կապված են այն բանի հետ, թե որքան ժամանակ է մարգարիտն աճեցվել, որքան երկար է մարգարտի աճման պրոցեսը, այնքան ավելի արտասովոր և խորհրդավոր է նրա փայլը։ Հայտնի են, օրինակ դեպքեր, երբ չափերով և նրբերանգներով իրարից շատ չտարբերվող սև մարգարիտներից մեկ կոլյե ստեղծելու համար պահանջվել է 12 տարի։ Այս տեսակետից այսօր առավել «երկար սպասված» և հարգի են վարդագույն մարգարիտները։ 

Bdzhdzhayin herakhosner@ ev drants azdetsutyun@ mer organizmi vra

Aysor bdzhdzhayin herakhos unenal@ voch te shraylutyun, ayl anhrazheshtutyun e: Ete nakhkinum vomanq ayn ditum ein vorpes shraylutyan tsutsich: Minchder @ndamen@ 4-5 tari aradzh gone Hayastւsnum herakhosaqarti hamar orerov hert ein kangnum, tsanot-barekam pntrum herahaghordaktsutyan volortum...

Aynuamenayniv, sharqayin gortsararin anhnar e patkeratsnel arants andznakan herakhosi:
Bdzhdzhayin herakhosi nakhatip@ steghtsvel e derevs 1947 tvakanin Bell Laboratories @nkerutyunum: Khumbn aradzharkum er mobil herakhosner kirarel, inch@ hetpaterazmyan shrdzhanum bavakan anhavanakan er՝ matcheliutyan tesankyunits: 1973 tvakanin 1/1oeoR3113 @nkerutyun@ hanrutyann u gitakan ashkharhin nerkayatsrets 1.5 kilogram qashov sarq@, vorov kareli er khosel arants lari: Taretstari ays gyut@ katarelagortsvets aynchap, vor mer kyanqi u gortsi anbazhan masnik@ dardzav bazmafunktsional mi sarq, vorn ir medzh nerarum e zangelu, namakner ugharkelu, nkarelu, tesagrelu, herustahaghordum ditelu ev eli hagar u mi gortsoghutyun: Vomants hamar sepakaւn herakhosi bazmafunktsionalutyunr kyanqi npatak e, myusnern el dzevakanutyunneri hetevits chen @knum, bavararvum en miayn bdzhdzhayini nakhnakan hnaravorutyamb՝ zangel ev zang @ndunel՝ gutse nakhapatvutyunr talov sepakan aroghdzhutyan@, qani vor bazmitss nshvel ev apatsutsvel e, vor bdzhdzhayinn aveli anvtang e, erb qich gortsoghutyunner katarelu hnaravorutyun uni: Ayn, vor bdzhdzhayinn ir ogtagortsumov voroshaki vtang e parunakum, aylevs kaskatsits ver e:

Hetaqrqir e, vor bdzhdzhayin herakhosner artadrogh @nkerutyunneri koghmits mshtapes inch-inch midzhotsnerov kankhargelvum en herakhosneri anvtangutyan u aknhayt vtangi veraberyal gitahetazotakan heghinakavor khmberi hetazotutyunneri ardyunqneri hraparakumner@: Antsyal tari nuynisk lurer in taratsvel Nokia @nkerutyan koruptsion gortsoghutyunneri masin: Amerikyan mi hetazotogh khumb ays firmayits statsats miliardavor dolarneri dimats hrazharvets hraparakel ir hetazotutyan ardyunqner@: @ndhanrapes, nerkayum ameashat kasharq tvogh @nkerutyunner@ hents bdzhdzhayin sarqavorumner artadroghnern en: Nrants kasharqner@, @st internetayin aghbyurneri, hasnum en minchev Hamashkharhayin aroghdzhapahakan kazmakerputyun, MAK, Karmir Khach...

2005-in chinakan ankakh pordzagitakan khmbi ezrakatsutyunneri shnorhiv imanum enq, vor bdzhdzhayin herakhosneri tcharagaytum@ mianshanak vnasum e mardu DNT-i kod@: Nrants tvyalneri hamadzayn՝ mardkayin gen@ karogh e goyatevel 200 taruts voch avel, isk 50-60 tari ants erkragndum ktsnven genetikoren anbuzheli hivandutyunnerov tarapogh araratsner:

Hetaqrqir e imanal, vor bdzhdzhayin herakhosi tcharagaytumits amenaaevvtang vitchakum chtsnvats ptughn e, mayrakan @nkerqits ners tapantsel ays tcharagaytner@ chen karogh: Pokharen@ dranq krknaki en azdum erkunqi vitchakum gtnvogh knodzh mi sharq organneri vra: Isk tchaponakan mi eritasard gitnakani haytnagortsutyan hamadzayn՝ bdzhdzhayini tcharagaytumn aylapokhum e lyardi artadrats leghin՝ dardznelov aravel tunavor u vnasakar. usti lyard-leghaparkayin hivandutyunner unetsoghner@ petq e hnaravorins heru linen herakhosits: Bdzhdzhayinnern irakan aghet en lsoghutyun@ khtanogh sarqer dashtn aynqan uzhgin en, vor dranq vnasum en lsoghakan hamakargn amboghdzhutyamb nuynisk hastsnelov liarzheq khlutyan:
Verdzhin tvyalnerov՝ 2000 tvakanin e Aroghdzhapahakan hamashkharhayin kazmakerputyunn usumnasirel u parzel, vor bdzhdzhayin herakhosi azdakner@ chunen qaghtskeghatsin hatkutyunner: Sakayn dranits heto herakhosner@ katarelagortsvel en ev ayzhm ayl ankakh pordzagetner nuynisk meghadrum en ays heghinakavor kazmakerputyan@ lratsutskh hetazotutyun chantskatsnelu medzh:
Kanadakan ays khumb@ parzel e, vor hatkapes nor modelner@՝ irents shurdzhn aradzhatsnogh magnisakan u tcharagaytayin dashtov darnum en qaghtskeghi zargatsmann u taratsman@ npastogh karevor gortson: Nuyn tcharagaytayin-magnisakan dasht@ naev hogenergortsun hatkutyun uni, hatkapes zangi @ndunman pahin dranq aynqan uzhgin en. vor tchnshelov mardun, azdelov aryunatar anotneri vra՝ nvazetsnum en aryan matakararumn ugheghin:

Harkavor e imanal naev, vor ays tcharagaytner@ npastum en hormonal khakhtumneri aradzhatsman@: Genetik kodi pes dranq azdum en naev hormonneri baghadrutyan vra, ev hormonneri voch aroghdzh linelu kam hakumneri depqum khakhtumnern ankhusapeli en:

Hetaqrqir e, vor varakneri depqum evs tcharagaytnern «ognum» en, vorosh varakaharutsich bakterianer «bargavatchum» en bdzhdzhayin herakhosi shnorhiv: Sakayn aveli vtangavor en voch te herakhosner@, ayl bdzhdzhayin kapi haghordich alehavaqner@: Drants qanakov e paymanavorvats bdzhdzhayin kapi vorak@, dranq teghadrvum en amenur՝ qaghaqum, gyughum, badzraberdz sareri gagatnerin: Statsvum e, vor bdzhdzhayini hasaneliutyan@ zoh e gnum naev ekologiapes maqur u anvtang gotum hangstanalu gortson@: Isk drants shurdzh@ pttvogh magnisakan dashtern iroq gerlarvats en, vnasakarutyun@՝ ughigh 100 angam aveli:

Aysqanits heto karevor e imanal, vor bdzhdzhayin herakhosn aravel vtangavor e hamakargchi, tskhakhoti, surtchi u alkoholi «ughektsutyamb»:
Ayspisov arka en bazmativ paster, voronq vitchakagroren apatsutsum en bdzhdzhayin herakhosi vnasakarutyun@: Bolors el aveli qan stap gitaktsum enq yuraqanchyuris u mardkayin tseghin gitutyan koghmits «partadrvats» martahraver@, bayts sharunakum enq geri linel mez u ashkharhin kapogh tank sarqin:

organizmn aveli karevor e uxexi hamar qan xachbar lucheln

Ամերիկացի 72-ամյա պրոֆեսոր Բարրի Կոմիսարուկան հավաստիացնում է, որ օրգազմն ավելի արդյունավետ է ազդում գլխուղեղի վրա, քան խաչբառներ և գլուխկոտրուկներ լուծելը:

Նա կարծում է, որ մարդկությունը պետք է կիրառի օրգազմի արդյունքում երջանկության հորմոնների արտադրությունը տարատեսակ նպատակներով` ծննդաբերության ցավերի մեղմման, ընկճախտի, անհանգստությունների վերացման և թմրակախվածությունների բուժման համար:

Կոմիսարուկան սեռական ակտերի գագաթնակետը ուսումնասիրում է 1960-ականներից: Նախ նա փորձարկումներ է արել լաբորատոր առնետների վրա, իսկ 1982-ից սկսել է դիտարկումները կամավոր կանանց վրա:

«Դը թայմս»-ին տված հարցազրույցում նա հայտարարել է. «Օրգազմի ժամանակ դիտվում է արյան հոսքի ուժգնացում, որի արդյունքում ուղեղը սնուցվում է սննդարար նյութերով և թթվածնով: Երբ դուք լուծում եք խաչբառներ կամ գլուխկոտրուկներ, ակտիվանում են ձեր ուղեղի միայն մի քանի կենտրոններ, իսկ օրգազմն ակտիվացնում է ուղեղն ամբողջությամբ»:

Բարրին վստահ է, որ գիտությունը օրգազմի արդյունավետ կիրառման բազում միջոցներ կգտնի. «Կարևորը` հասկանալ, թե ինչ եղանակով է ուղեղը արտադրում այդպիսի ուժգին հաճույք, և որ բաժիններն են պատասխանատու այդ պրոցեսի համար: Ահա դրանից հետո արդեն կարելի է մտածել նրա կիրառությունների մասին»: